(Trang 134)
CHƯƠNG X. BẢO VỆ VÀ KHAI THÁC NGUỒN LỢI THỦY SẢN
• Ý nghĩa, nhiệm vụ của việc bảo vệ, khai thác nguồn lợi thủy sản.
• Biện pháp phổ biến trong khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản.
(Trang 135)
BÀI 26. BẢO VỆ NGUỒN LỢI THỦY SẢN
Sau khi học xong bài này, em sẽ:
- Trình bày được ý nghĩa, nhiệm vụ của việc bảo vệ nguồn lợi thủy sản.
- Mô tả được một số biện pháp phổ biến trong bảo vệ nguồn lợi thủy sản.
- Đề xuất được biện pháp nâng cao ý thức bảo vệ nguồn lợi thủy sản.
Mở đầu
Bảo vệ nguồn lợi thủy sản có ý nghĩa gì và được thể hiện như thế nào? Cần làm gì để nâng cao ý thức nguồn lợi thủy sản cho người dân?
Hình 26.1. Nguồn lợi thuỷ sản
I. Ý NGHĨA, NHIỆM VỤ CỦA VIỆC BẢO VỆ NGUỒN LỢI THỦY SẢN
1. Khái niệm nguồn lợi thuỷ sản
Nguồn lợi thuỷ sản là tài nguyên sinh vật trong vùng nước tự nhiên có giá trị kinh tế, khoa học, du lịch, giải trí. Nguồn lợi thuỷ sản thuộc sở hữu toàn dân do nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lí. Tổ chức, cá nhân có quyền khai thác nguồn lợi thuỷ sản theo quy định của pháp luật.
Bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản bao gồm bảo vệ các loài thuỷ sản, môi trường sống của các loài thuỷ sản, khu vực tập trung sinh sản, khu vực thuỷ sản còn non tập trung sinh sống và đường di cư của loài thuỷ sản.
2. Ý nghĩa của việc bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản
Bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản có ý nghĩa rất quan trọng đối với phát triển thuỷ sản và bảo vệ đa dạng sinh học (Hình 26.2).
Bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản
- Bảo vệ các loài thủy sản (đặc biệt là các loài thủy sản quý hiếm).
- Phục vụ phát triển kinh tế, khoa học và du lịch.
- Phục hồi, tái tạo nguồn lợi thủy sản và góp phần phát triển thủy sản bền vững.
- Bảo vệ đa dạng sinh học và cân bằng sinh thái trong thủy vực.
Hình 26.2. Ý nghĩa của việc bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản
(Trang 136)
Khám phá
Quan sát Hình 26.2 và nêu ý nghĩa của việc bảo vệ nguồn lợi thủy sản.
3. Nhiệm vụ của bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản
Xây dựng, ban hành kế hoạch và biện pháp quản lí nguồn lợi thuỷ sản; thực hiện bảo vệ và khai thác thuỷ sản theo quy định của pháp luật.
Tạo đường di cư hoặc dành hành lang di chuyển cho loài thuỷ sản khi xây dựng mới, thay đổi hoặc phá bỏ công trình hoặc có hoạt động liên quan đến đường di cư của loài thuỷ sản.
Dành hành lang cho loài thuỷ sản di chuyển khi khai thác thuỷ sản bằng nghề cố định ở các sông, hồ, đầm, phá.
Khắc phục hậu quả, bồi thường thiệt hại do hành vi của mình gây ra khi xả thải, thăm dò, khai thác tài nguyên, xây dựng, phá bỏ công trình dưới mặt nước, lòng đất, dưới nước làm suy giảm hoặc mất đi nguồn lợi thuỷ sản hoặc gây tổn hại đến môi trường sống, khu vực tập trung sinh sản, khu vực thuỷ sản còn non tập trung sinh sống và đường di cư của loài thuỷ sản.
Tuân theo quy định của pháp luật khi tiến hành hoạt động thuỷ sản hoặc có hoạt động ảnh hưởng trực tiếp đến môi trường sống, đường di cư, sinh sản của loài thuỷ sản.
Kết nối năng lực
Nêu một số việc nên làm và không nên làm để góp phần bảo vệ nguồn lợi thủy sản phù hợp với thực tiễn của địa phương em.
II. MỘT SỐ BIỆN PHÁP BẢO VỆ NGUỒN LỢI THỦY SẢN
1. Khai thác thuỷ sản đúng quy định của pháp luật, thân thiện với môi trường
Khai thác thuỷ sản với ngư cụ phù hợp, đúng quy định, sử dụng ngư cụ khai thác thân thiện môi trường. Nghiêm cấm đánh bắt thuỷ sản bằng những phương pháp mang tình huỷ diệt như thuốc nổ, hoá chất, chích điện,... Hạn chế đánh bắt thuỷ sản ở khu vực gần bờ, mở rộng vùng khai thác xa bờ. Không khai thác trong mùa sinh sản, thuỷ sản chưa đến thời kì khai thác và các thuỷ sản cấm khai thác, không khai thác trong vùng cấm.
2. Thả các loài thuỷ sản quý, hiếm vào một số nội thuỷ, vũng và vịnh ven biển
Các loài thuỷ sản quý, hiếm thường bị con người khai thác quá mức dẫn đến số lượng ngày càng giảm, thậm chí một số loài có nguy cơ tuyệt chủng. Vì vậy, cần thả bổ sung các loài này vào các thuỷ vực tự nhiên để giúp tăng số lượng, tăng khả năng sinh sản, nhờ đó làm tăng nguồn lợi thuỷ sản, ngăn chặn giảm sút trữ lượng của những loài thuỷ sản quý, hiếm.
Khám phá
Vì sao việc thả bổ sung những loài thuỷ sản quý, hiếm vào các thuỷ vực tự nhiên có thể giúp chúng tăng khả năng sinh sản?
(Trang 137)
3. Thiết lập các khu bảo tồn biển
Thiết lập các khu bảo tồn biển như vườn quốc gia, khu dự trữ thiên nhiên, khu bảo tồn loài - sinh cảnh, khu bảo vệ cảnh quan (Hình 26.3) nhằm bảo vệ các loài thuỷ sản và môi trường sống của chúng trong các khu bảo tồn, tạo điều kiện thuận lợi cho các loài thuỷ sản sinh trưởng, phát triển và sinh sản, nhờ đó bảo vệ đa dạng sinh học, bảo đảm cân bằng sinh thái vùng biển, cung cấp nguồn giống và nguồn lợi hải sản, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, quốc gia.
a) Khu bảo tồn biển Bái Tử Long - Quảng Ninh
b) Khu dự trữ sinh quyển ven biển và biển đảo Kiên Giang
Hình 26.3. Một số khu bảo tồn biển của Việt Nam
4. Bảo vệ môi trường sống của các loài thủy sản
Môi trường sống của các loài thuỷ sản đang bị ô nhiễm bởi nhiều nguyên nhân như các chất thải sinh hoạt (Hình 26.4), chất thải nông nghiệp, các chất thải độc hại trong sản xuất công nghiệp, chất thải trong hoạt động khai thác thuỷ sản,... làm ảnh hưởng đến nguồn lợi thuỷ sản.
Hình 26.4. Môi trường sống của thủy sản bị ô nhiễm
Việc bảo vệ môi trường sống của các loài thuỷ sản bằng các hành động cụ thể như không vứt rác bừa bãi, xả thải đúng quy định, không khai thác thuỷ sản bằng các biện pháp huỷ diệt, gây ô nhiễm môi trường,... sẽ giúp cung cấp cho các loài thuỷ sản một môi trường sống thuận lợi, nhờ đó giúp chúng sinh trưởng, phát triển và sinh sản nhanh, giúp duy trì và phát triển nguồn lợi thuỷ sản.
Kết nối năng lực
Chia sẻ với bạn một số việc nên làm và không nên làm để bảo vệ môi trường sống của các loài thủy sản.
Luyện tập
1. Trình bày ý nghĩa, nhiệm vụ của việc bảo vệ nguồn lợi thủy sản. Liên hệ với thực tiễn bảo vệ nguồn lợi thủy sản ở địa phương em.
2. Mô tả một số biện pháp phổ biến trong bảo vệ nguồn lợi thủy sản và nêu ý nghĩa của chúng.
Vận dụng
Đề xuất biện pháp nâng cao ý thức bảo vệ nguồn lợi thủy sản phù hợp với thực tiễn của địa phương em.
