(Trang 118)
CHƯƠNG IX. PHÒNG, TRỊ BỆNH THỦY SẢN
• Vai trò của việc phòng, trị bệnh thủy sản.
• Đặc điểm, nguyên nhân và biện pháp phòng, trị một số loại bệnh thủy sản phổ biến.
• Ứng dụng công nghệ sinh học trong phòng, trị bệnh thủy sản.
(Trang 119)
BÀI 23. VAI TRÒ CỦA PHÒNG, TRỊ BỆNH THỦY SẢN
Sau khi học xong bài này, em sẽ:
Trình bày được vai trò của phòng, trị bệnh thủy sản.
Mở đầu
Khử trùng ao nuôi (Hình 23.1) có vai trò như thế nào đối với phòng bệnh thủy sản? Bệnh thủy sản là gì?
Hình 23.1. Khử trùng ao nuôi
I. KHÁI NIỆM BỆNH THỦY SẢN
Bệnh thuỷ sản là trạng thái không bình thường của các loài thuỷ sản khi có nguyên nhân tác động. Khi các loài thuỷ sản bị bệnh thường có các biểu hiện như phản xạ chậm, bơi tách đàn, mất thăng bằng, giảm ăn hoặc bỏ ăn, chậm lớn, xuất hiện các tổn thương trên cơ thể, bệnh nặng có thể gây chết.
Kết nối năng lực
Sử dụng internet, sách, báo, ... để tìm hiểu về một sô bệnh phổ biến ở các loài thủy sản.
Thông tin bổ sung
Tác nhân gây bệnh có thể có sẵn trong hệ thống nuôi hoặc đi vào hệ thống nuôi thủy sản thông qua nhiều con đường khác nhau (Hình 23.2).
Cá, tôm bố mẹ hoặc con giống →
Thức ăn dùng để nuôi các loài thủy sản →
Các dụng cụ dùng trong nuôi trồng thủy sản →
← Nguồn nước cấp vào ao
← Kí chủ trung gian
Hình 23.2. Một số con đường tác nhân gây bệnh xâm nhập vào hệ thống nuôi
(Trang 120)
II. VAI TRÒ CỦA PHÒNG, TRỊ BỆNH THỦY SẢN
1. Vai trò bảo vệ các loài thủy sản
Bệnh thường gây ra tổn thương cho các loài thuỷ sản như lồi mắt, xuất huyết, đục cơ, thối cơ (Hình 23.3) làm cho các loài thuỷ sản tăng trưởng chậm và có thể gây chết hàng loạt. Đối với các loài thuỷ sản bố mẹ, bệnh có thể lây và làm giảm chất lượng đàn giống.
a) Bệnh lở loét trên cá mú
c) Bệnh đốm trắng (nấm lông) trên ba ba
c) Bệnh đốm đen trên tôm
Hình 23.3. Một số tác hại của bệnh đối với động vật thủy sản
Phòng, trị bệnh cho các loài thủy sản giúp bảo vệ các tác nhân gây bệnh, tạo điều kiện thuận lợi cho các loài thủy sản sinh trưởng và phát triển tốt, tăng tỉ lệ sống.
Khám phá
Nêu vai trò của phòng, trị bệnh đối với các loài thủy sản. Liên với thực tiễn nuôi trồng thủy sản ở địa phương em.
2. Vai trò đối với sức khoẻ con người
Phòng, trị bệnh tốt cho các loài thuỷ sản sẽ hạn chế một số bệnh lây truyền từ các loài thuỷ sản sang người như bệnh do nhóm vi khuẩn Mycobacterium, Vibrio, bệnh sán lá gan, bệnh sán lá ruột nhỏ truyền qua cá, bệnh sán lá phổi truyền qua cua góp phần bảo vệ sức khoẻ con người.
Việc phòng, trị bệnh tốt cho các loài thuỷ sản, đặc biệt là các biện pháp phòng bệnh chủ động, thân thiện với môi trường như sử dụng chế phẩm sinh học, chất kích thích miễn dịch, thảo dược, vaccine,... giúp giảm thiểu lạm dụng thuốc, hoá chất trong nuôi trồng thuỷ sản, giảm nguy cơ tồn dư thuốc, hoá chất trong sản phẩm thuỷ sản, góp phần đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm và sức khoẻ người tiêu dùng.
(Trang 121)
3. Vai trò kinh tế - xã hội
Khi các loài thuỷ sản bị bệnh sẽ làm tăng chi phí thuốc chữa bệnh, làm giảm hiệu quả sử dụng thức ăn, giảm năng suất và sản lượng thuỷ sản, từ đó làm giảm hiệu quả nuôi trồng.
Phòng, trị bệnh tốt sẽ nâng cao hiệu quả nuôi trồng, giảm thiểu thiệt hại cho người nuôi, tạo thêm sinh kế, việc làm, tăng thu nhập và góp phần phát triển nuôi trồng thuỷ sản bền vững.
Khám phá
Nêu vai trò của phòng, trị bệnh đối với hiệu quả nuôi trồng thủy sản. Liên với thực tiễn nuôi trồng thủy sản ở địa phương em.
Thông tin bổ sung
Năm tháng đầu năm 2022, diện tích nuôi trồng thủy sản bị dịch bệnh khoảng 1 200 ha. Diện tích tôm nuôi bị dịch bệnh khoảng 978 ha, chủ yếu là bệnh đốm trắng và hoại tử gan, tụy cấp tính. Diện tích cá tra nuôi bị mắc bệnh khoảng 153 ha, chủ yếu do mắc các bệnh gan, thận mủ, xuất huyết, kí sinh trùng, một số bị sưng bóng hơi, phù đầu và tuột nhớt.
(Nguồn: Tổng cục Thủy sản, năm 2022)
4. Vai trò bảo vệ môi trường sinh thái
Phòng và trị bệnh thuỷ sản tốt sẽ hạn chế việc lây lan mầm bệnh ra diện rộng, hạn chế ô nhiễm nguồn nước, đặc biệt là các hệ thống nuôi lồng trên sông, hồ.
Phòng, trị bệnh tốt và chủ động sẽ hạn chế bệnh phát sinh thành dịch; hạn chế tồn dư thuốc, hoá chất trong nước nuôi thuỷ sản, nước thải từ các hệ thống nuôi thuỷ sản, nhờ đó bảo vệ hệ sinh thái thuỷ sinh tự nhiên xung quanh khu vực nuôi trồng thuỷ sản.
Khám phá
Nêu vai trò của phòng, trị bệnh đối với môi trường sinh thái. Liên với thực tiễn nuôi trồng thủy sản ở địa phương em.
Luyện tập
1. Trình bày khái niệm và tác hại của bệnh thủy sản
2. Trình bày vai trò của phòng, trị bệnh thủy sản dưới dạng sơ đồ tư duy.
Vận dụng
Quan sát hoạt động nuôi trồng thủy sản ở địa phương và đề xuất một biện pháp nâng cao hiệu quả phòng bệnh cho động vật thủy sản.
