(Trang 38)
| Yêu cầu cần đạt • Chọn được hoạ tiết, chất liệu phù hợp để thực hành. • Biết cách sắp xếp, tạo được hoà sắc và sự liên kết hoạ tiết giữa các mảng chính, mảng phụ trong trang trí đường điểm; sử dụng được chất liệu màu bột, màu nước hoặc chất liệu tương đương để thực hành. • Trao đổi, phân tích và liên hệ được ứng dụng của trang trí đường điểm trong đời sống. • Có ý thức trân trọng nghệ thuật trang trí hoạ văn truyền thống. |
Bộ sưu tập gốm hoa lam thời Lý, Trần, Lê.
Nguồn: Bảo tàng Lịch sử Thành phố Hồ Chí Minh)
(Trang 39)
QUAN SÁT VÀ NHẬN THỨC
1. Ứng dụng của trang trí đường diềm
Hoạ tiết hoa sen, hoa dây trang trí đường diềm trên vật dụng bát, ấm, bình,... gốm thời Lý, Trần, Lê
(1) Nguồn: Bảo tàng Mĩ thuật Thành phố Hồ Chí Minh
(Trang 40)
Hoạ tiết hoa sen trang trí đường diềm trên gốm kiến trúc thời Lý – Trần
Hoạ tiết hình vũ nữ trang trí đường diềm trên Đài thờ Trà Kiệu (Quảng Nam)
| GHI NHỚ Trang trí đường diềm được ứng dụng rộng rãi dưới nhiều hình thức, từ trang trí các vật dụng hằng ngày như bát, đĩa, lọ, bình, quần áo, khăn, gối, túi xách, tem, sách,... đến các tác phẩm/ sản phẩm mĩ thuật như bệ tượng, phù điêu, hoành phi, bàn ghế, tràng kỉ, mặt trống đồng,... Trong các công trình kiến trúc, đường diềm được trang trí trên các ô cửa, lan can, cầu thang, gạch lát sàn, thông gió, trên các điện thờ, đình, chùa, miếu, lăng tẩm,... |
Trang trí đường diềm được ứng dụng dưới những hình thức nào?
(2) Nguồn: Bảo tàng Lịch sử Quốc gia
(3) Nguồn: Bảo tàng Điêu khắc Chăm, Đà Nẵng
(Trang 41)
2. Quy tắc ứng dụng trong trang trí đường diềm
– Quy tắc lặp lại
Hoạ tiết chính – phụ đặt cạnh nhau, lặp lại thành dải.
(1), (3) Nguồn: Nguyễn Mạnh Hùng
(2) Nguồn: Nguyễn Thị Bích Ngọc
(Trang 42)
- Quy tắc xen kẽ
Hoạ tiết hoặc nhóm hoạ tiết của mảng phụ xen kẽ với hoạ tiết hoặc nhóm hoạ tiết của mảng chính hoặc hai hay nhiều hoạ tiết đan xen với nhau.
(1), (2), (3) Nguồn: Nguyễn Mạnh Hùng
(Trang 43)
– Quy tắc đào ngược (xoay chiều)
Hoạ tiết hoặc nhóm hoạ tiết thứ hai nằm theo hướng ngược lại với hoạ tiết hoặc nhóm hoạ tiết thứ nhất.
(Trang 44)
– Quy tắc chồng hình
Hoạ tiết hoặc nhóm hoạ tiết này chồng lên hoạ tiết hoặc nhóm hoạ tiết khác, chỗ giao nhau tạo thành hình hay mảng mới và tạo nên các không gian liên kết.
| GHI NHỚ Trong trang trí đường diềm có thể kết hợp nhiều quy tắc: đăng đối, xen kẽ, nhắc lại hoặc đảo ngược hoạ tiết,... Tuỳ theo đối tượng và môi trường trang trí, người vẽ có thể dùng một hoạ tiết đơn lẻ hoặc một nhóm hoạ tiết (trong đó có hoạ tiết chính và hoạ tiết xen kẽ). |
Em hiểu thế nào về hoạ tiết đơn lê và hoạ tiết nhóm?
(1), (2) Nguồn: Lê Thị Như Hoài
(3) Nguồn: Nguyễn Thị Bích Ngọc
(Trang 45)
3. Hoà sắc trong trang trí đường diềm
Hoà sắc là sự sắp xếp các mảng màu cạnh nhau nhằm đạt được một tổng hoà chung, thống nhất và hài hoà về sắc độ. Hoà sắc nóng thiên về sắc đỏ, kích thích thị giác, mang lại cảm giác ấm áp, gần gũi. Hoà sắc lạnh thiên về sắc xanh, tạo cảm giác tươi mát, nhẹ nhàng. Hoà sắc rực sử dụng các màu có độ rực cao và đối chọi về màu sắc, thu hút sự chú ý. Hoà sắc trầm sử dụng các màu có sự tương đồng để tạo sự êm dịu, trầm ấm.
Hoà sắc nóng
Hoà sắc lạnh
Hoà sắc trầm
Hoà sắc rực
Hoà sắc có vai trò như thế nào trong trang trí đường diềm?
(1), (2), (3), (4) Nguồn: Nguyễn Mạnh Hùng
(Trang 46)
LUYỆN TẬP VÀ SÁNG TẠO
Tham khảo các bước thực hiện một bài trang trí đường diềm
* Bước chuẩn bị
– Vật liệu: bút chì, bút kim, bút dạ hoặc chất liệu tương đương, giấy, thước kẻ,...
– Chọn dạng bố cục thực hiện: lặp lại, xen kễ, đảo ngược hoặc chồng hình.
– Lựa chọn hoạ tiết thực hiện.
– Sắp xếp hoạ tiết.
– Thể hiện đậm – nhạt, yếu tố chính – phụ.
– Chọn hoà sắc: màu nóng, màu lạnh,...
- Các bước thực hành
1. Kẻ khung hình đường diềm theo kích thước yêu cầu
2. Vẽ mảng hình và hoạ tiết
(1), (2) Nguồn: Minh Hoàng
(Trang 47)
3. Xác định độ đậm - nhạt
4. Vẽ màu
| GHI NHỚ Trước khi thực hiện bài, cần: - Lựa chọn bố cục thực hiện: đăng đối, đối xứng, nhắc lại, tự do,... - Chọn hoạ tiết chủ đạo, phác hình và cách điệu hoạ tiết hoa, lá hoặc sử dụng hoạ tiết, hoa văn có sẵn. - Xác định gam màu chủ đạo: nóng, lạnh, tương phản,... |
Thực hiện một bài trang trí đường diềm (đen trắng hoặc màu).
Yêu cầu:
– Dựa trên các yếu tố và nguyên lí tạo hình, trang trí một đường diềm theo hình thức tự chọn.
– Chất liệu: giấy, màu bột, màu nước,...
– Kích thước đường diềm: 10 x 40 cm.
(3), (4) Nguồn: Minh Hoàng
(Trang 48)
PHÂN TÍCH VÀ ĐÂNH GIÁ
- Trưng bày và giới thiệu và sản phẩm thực hành của em (nhóm em).
- Phân tích bài thực hành của bạn (nhóm bạn).
- Nhận xét sản phẩm theo gợi ý:
+ Bố cục hình chính, hình phụ đảm bảo sự cân đối, thống nhất và tính nhịp điệu.
+ Các nguyên tắc trang trí cơ bản trong bài vẽ: đăng đối, đối xứng, nhắc lại, xen kế.
+ Hoà sắc và tương quan đậm – nhạt trong bài vẽ.
VẬN DỤNG
Tìm hiểu nghệ thuật trang trí đường diềm trên sản phẳm ứng dụng. Nêu nhận xét những
loại đường diềm trang trí trên sản phẩm về hình thức trang trí, đề tài, màu sắc, hoa văn,...
PHẦN THAM KHẢO
|
Trang trí quạt |
Trang trí trang phục |
(1) Nguồn: Đức Minh, (2) Nguồn: Nguyễn Mạnh Hùng
