| Yêu cầu cần đạt - Nhận biết được đặc điểm của trang trí đường diềm. - Xây dựng được ý tưởng và sử dụng chất liệu phù hợp để thực hiện trang trí đường diềm. - Trao đổi, phân tích về trang trí đường diềm ở các sản phẩm. - Có ý thức trân trọng nghệ thuật trang trí hoa văn truyền thống. |
Hoa văn hình sóng nước, vân mây, rồng trang trí trên bệ tượng Phật A Di Đà chùa Phật Tích (Bắc Ninh) thời Lý, chất liệu đá.
Nguồn: Nguyễn Mạnh Hùng
QUAN SÁT VÀ NHẬN THỨC
1. Tìm hiểu một số hình thức trang trí đường diềm:
Quan sát một số hình ảnh và thảo luận về hình thức trang trí đường diềm.
|
Trang trí hoa văn quả trám trên gùi của dân tộc Bana, chất liệu mây tre. |
Chạm khắc hoa văn hình kì hà trang trí trên cây nêu của dân tộc Cơ, Quảng Ngãi, chất liệu gỗ. |
Trang trí hoa tiết động vật trên cổng thành Babylon (nền văn minh Lưỡng Hà), chất liệu gốm.
(1), (2) Nguồn: Nguyễn Mạnh Hùng
(3) Nguồn: Shutterstock
(Trang 31)
Trang trí đường diềm bằng hoa văn hình cánh sen trên bệ đá kê chân cột, thời Lý
Trang trí đường diềm hình chim lạc, hươu, nai, người nhảy múa, đánh trống,... trên mặt trống đồng Đông Sơn.
Trang trí đường diềm bằng hoa văn hình lá trên thảm.
Trang trí đường diềm bằng hoa văn hình hoa lá trên bia Văn Miếu, Hà Nội.
(4), (5) Nguồn: Bảo tàng Lịch sử Quốc gia
(6) Nguồn: Shutterstock
(7) Nguồn: http://vanmieu.gov.vn
(Trang 32)
Trang trí đường diềm bằng hoa văn hình kì hà trên trang phục phụ nữ Tây Nguyên.
|
Trang trí đường diềm trên bìa sách |
Trang trí đường diềm trên khăn |
| Hình thức trang trí đường diềm được dùng phổ biến trong đời sống nhằm làm tăng vẻ đẹp trên vải, trang phục, phụ kiện (khăn quàng cổ, tay áo, cạp váy, túi xách,...), trên đồ gia dụng (ấm, chén, bát, đĩa, tách, bình hoa, quạt,...), trong kiến trúc (bia đá, chân cột, gạch lát sàn, gờ tường, mặt tiền nhà, gạch men,...), trên ấn phẩm (sách, báo, giấy khen,...), trên đá, gỗ và các vật liệu khác. |
Trang trí đường diềm có vai trò như thế nào trong cuộc sống?
(8) Nguồn: Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam
(9), (10) Nguồn: Shutterstock
(Trang 33)
2. Đặc điểm đường diềm:
Đường diềm là một dải trang trí kéo dài liên tục các họa tiết được nhắc lại đều đặn và giới hạn bởi hai đường song song (thẳng, cong hoặc tròn).
- Họa tiết trang trí được nhắc lại để tạo nên sự cân đối theo chiều dài.
- Các dạng thức cơ bản của bố cục đường diềm bao gồm:
+Đường diềm phát triển theo phương thẳng đứng.
(1), (2), (3) Nguồn: Trần Nhung
(Trang 34)
+ Đường diềm phát triển theo phương ngang.
+Đường diềm phát triển theo đường cong/lượn.
| GHI NHỚ: Đường diềm là hình thức trang trí, sắp xếp, bố trí hoạ tiết theo một số nguyên tắc cơ bản để tạo thành dải, liên tục, lặp đi lặp lại và được giới hạn bởi hai đường song song (thẳng hoặc cong). Các yếu tố như họa tiết, đường nét, mảng hình, màu sắc đậm – nhạt cần được thể hiện đan xen, hài hoà và đẹp mắt. |
Đường diềm có đặc điểm như thế nào?
(4), (5), (6), (7) Nguồn: Trần Nhung
(Trang 35)
LUYỆN TẬP VÀ SÁNG TẠO
1. Các bước xây dựng bài trang trí đường diềm ở dạng đen trắng:
– Bước chuẩn bị:
+ Xây dựng ý tưởng.
+ Xác định dạng bố cục thực hiện.
– Bước thực hành
+ Lựa chọn hoạ tiết.
+ Sắp xếp hoạ tiết.
+ Thể hiện đậm – nhạt, đảm bảo yếu tổ chính – phụ.
2. Thực hiện một bài phác thảo trang trí đường diềm (đen trắng hoặc màu):
1. Kẻ khung đường diềm theo kích thước yêu cầu
2. Vẽ mảng hình
3. Vẽ hoạ tiết trong các mảng hình
(1), (2), (3) Nguồn: Minh Hoàng
(Trang 36)
4. Phác thảo độ đậm – nhạt
Nguồn: Minh Hoàng
Thực hiện một bài phác thảo trang trí đường diềm (đen trắng hoặc màu).
Yêu cầu:
– Dựa trên các yếu tố và nguyên lí tạo hình, trang trí một đường diềm theo hình thức tự chọn.
– Chất liệu: giấy, màu bột, màu nước, màu gouache,...
– Kích thước: 24 x 12 cm trên giấy A4.
PHÂN TÍCH VÀ ĐÁNH GIÁ
– Giới thiệu sản phẩm thực hành của em (nhóm em) đã thực hiện.
– Phân tích phần thực hiện bài thực hành của bạn (nhóm bạn).
PHẦN THAM KHẢO
(1) Nguồn: Nguyễn Mạnh Hùng
(2) Nguồn: Huỳnh Vy Vy
(Trang 37)
VẬN DỤNG
Tìm hiểu cách thức trang trí đường diềm trên sản phẩm gốm sứ Việt Nam. Nêu nhận xét về hình thức trang trí và sử dụng chất liệu phù hợp phác thảo hoa văn trang trí đường diềm.
PHẦN THAM KHẢO
|
Hoa văn hoa lá và sóng nước trang trí trên bình gốm men nâu thời Lý -Trần |
Hoa văn hoa lá và động vật trang trí trên đĩa gốm Chu Đậu |
|
Ứng dụng họa tiết động vật trang trí đường diềm trên đồ gốm sứ
| |
