SGKVN

Chuyên đề học tập Mĩ thuật 12 - Bài 2: Thực Hành Vẽ Tượng Chân Dung | Kết Nối Tri Thức Với Cuộc Sống

Bài 2: Thực Hành Vẽ Tượng Chân Dung - Chuyên đề học tập Mĩ thuật 12. Xem chi tiết nội dung bài Bài 2: Thực Hành Vẽ Tượng Chân Dung và tải xuống miễn phí trọn bộ file PDF Sách Chuyên đề học tập Mĩ thuật 12 | Kết Nối Tri Thức Với Cuộc Sống

(Trang 16)

Yêu cầu cần đạt

- Nắm được cấu trúc, tỉ lệ, đường hướng trên tượng chân dung và hình tượng chân dung thật.

- Biết cách sắp xếp bố cục và thể hiện tượng chân dung.

- Phân tích và giải quyết được mối quan hệ giữa ánh sáng, hình, khối tượng chân dung trong không gian.

- Có thái độ học tập nghiêm túc, có ý thức tìm hiểu, nghiên cứu để hoàn thiện bài.

Tượng chân dung thạch cao. Nguồn: Trần Đức

QUAN SÁT VÀ NHẬN THỨC

1. Tìm hiểu đường trục mặt, hướng nhìn của tượng chân dung

Tượng chân dung nằm trong dạng khối cấu trúc hình học, có thể quy vào khối hộp chữ nhật và thay đổi kích thước tuỳ theo đặc điểm của mỗi người. Đường trục mặt là đường chạy từ đỉnh sọ, đi qua giữa trán, giữa hai con mắt, chóp mũi, giữa nhân trung, giữa hai môi, giữa cằm và yết hầu. Cần xác định đường trục chính xác trên khuôn mặt khi thay đổi các góc nhìn khác nhau.

Tưởng mẫu nhìn nghiêng 3/4

Tượng mẫu nhìn nghiêng

Tượng mẫu nhìn chính diện

(1), (2), (3), (4) Nguồn: Trần Anh Hoàng

Diễn giải đường trục mặt đi qua các hướng nhìn và sự thay đổi về tỉ lệ, khoảng cách (mắt, mũi, miệng, tai) trên khuôn mặt

Đường trục mặt, mắt, mũi, miệng, tai khi hướng mặt thay đổi

(5), (6) Nguồn: Nguyễn Nghĩa Việt Khoa

(Trang 19)

Đường trục mặt, mắt, mũi, miệng, tai khi hướng mặt thay đổi

Cấu tạo của hộp sọ và khuôn mặt

- Đường trục mặt (đường trục dọc): là đường chia đôi cấu trúc mặt theo chiều dọc. Đường trục mặt đi qua đỉnh đầu, giữa trán, gốc mũi, giữa nhân trung, giữa cằm.

- Đường trục ngang: là các đường chạy ngang qua đường trục dọc và song song với nhau. Các đường trục ngang đi ngang qua lông mày, mắt, chân môi và giữa hai môi của miệng. Các đường trục ngang phụ thuộc vào vị trí và sự thay đổi của đường trục dọc (hướng mặt).

Đường trục mặt đi qua điểm nào trên khuôn mặtvà trục mặt thay đổi ở các hướng khác nhau như thế nào?

(7), (8): Nguyễn Nghĩa Việt Khoa

(Trang 20)

2. Tìm hiểu cấu trúc, tỉ lệ khuôn mặt

Tỉ lệ vàng: là tỉ lệ thông thường giữa các bộ phận của khuôn mặt người trưởng thành. Từ chân tóc đến lông mày bằng từ lông mày đến chân mũi bằng chân mũi đến chân cằm. Từ đỉnh đầu đến giữa mắt bằng giữa mắt đến cằm. Đối với chiều ngang, tỉ lệ được chia thành 5 phần tương ứng với chiều ngang của mắt; chiều ngang của con mắt bằng khoảng cách giữa hai con mắt.

Lưu ý: Trong thực tế, mỗi người có cấu trúc, tỉ lệ các bộ phận trên khuôn mặt khác nhau. Vì vậy, khi vẽ cần quan sát kĩ để thể hiện mẫu chính xác.

Cấu trúc khuôn mặt và tỉ lệ chung của người trưởng thành

Tỉ lệ chung của người trưởng thành nhìn từ các hướng

(9), (10) Nguồn : Nguyễn Nghĩa Việt Khoa

(Trang 21)

- Tỉ lệ 1/2:

+ Từ đỉnh đầu đến cằm chia 2 được vị trí của mắt.

+ Từ chân mày đến cằm chia 2 được vị trí chân mũi.

+ Từ chân mũi đến cằm chia 2 được vị trí của môi dưới.

Đỉnh đầu

Mắt

Cằm

Chân mày

Chân mũi

1/3 Môi dưới

1/2

Cằm

– Tỉ lệ 1/3:

+ Từ chân tóc đến cằm chia 3 phần bằng nhau.

+ Từ vành tai đến dái tai bằng 1/3 từ chân tóc đến cằm.

Chân tóc

Chân mày

Chân mũi

Cằm

Vành tai

Dái tai

(11), (12) Nguồn: Vũ Hồng Nhung

(Trang 22)

– Tỉ lệ 1/5 sử dụng trong trường hợp vẽ góc chính diện. Chiều ngang từ vành tai bên trái sang vành tai bên phải có những vị trí của các bộ phận bằng bằng hoặc tương đương nhau:

+ Từ vành tai đến đuôi mắt bằng chiều ngang của một con mắt.

+ Chiều ngang của một con mắt bằng khoảng cách giữa hai con mắt.

+ Khoảng cách giữa hai con mắt gióng thẳng xuống sẽ gặp chiều ngang của cánh mũi.

+ Khoảng cách giữa cánh mũi gióng thằng xuống đi qua miệng sẽ được chiều ngang của cằm.

Khuôn mặt người theo trục ngang và trục dọc có những khoảng cách, tỉ lệ nào đáng lưu ý?

LUYỆN TẬP VÀ SÁNG TẠO

1. Chuẩn bị dụng cụ

– Giá về chắc chắn có thể nâng lên, hạ xuống dễ dàng.

– Bảng vẽ bằng gỗ ép, bìa cứng, mi ca,... không dùng bảng vẽ có bề mặt quá nhẫn, kích thước bảng vẽ 40 x 60 cm tương đương với khỗ giấy A2.

– Giấy vẽ crô-ki hoặc giấy in báo, kích thước 30 x 40 cm tương đương với khỗ giấy АЗ. (Không dùng loại giấy quá trắng, hoặc bề mặt nhẫn.)

– Bút chì, tẩy, que đo và dây dọi,...

(13) Nguồn: Vũ Hồng Nhung

(Trang 23)

Quan sát tượng chân dung ở các hướng khác nhau. Nguồn: Tác giả

2. Các bước vẽ tượng chân dung

Bước 1. Quan sát mẫu và chọn góc vẽ

+ Quan sát và nhận xét về mẫu vẽ: Quan sát, nhận xét, so sánh, đo, xác định tỉ lệ, phác các tỉ lệ lớn.

+ Chọn chỗ vẽ: Vị trí vẽ cần cách xa khoảng hơn hai lần so với chiều cao từ mặt đất đến mẫu. Đứng gần quá hoặc đứng xa quá sẽ khó quan sát, khó sử dụng que đo, khó nắm bắt hình, khối, tỉ lệ mẫu.

Bước 2. Sắp xếp bố cục hình vẽ trên giấy

+ Sau khi đo, dọi, cần xác định được khung hình tỉ lệ lớn, tạo khung hình lên bài vẽ.

Các khung hình cần được vẽ phác nhẹ tay, không dùng thước kẻ để vẽ hình.

+ Đo chiều ngang và chiều cao của tượng, so sánh tỉ lệ để phác ra khung hình chung.

1. Phác trục và các tỉ lệ lớn

2. Phác hình mảng lớn

3. Phác hình chi tiết

(1), (2), (3) Nguồn: Nguyễn Diệu Linh

Bước 3. Vẽ hình

+ Phân chia tỉ lệ phần đầu, phần bục.

+ Phác hình theo những nét dài, thẳng, nhẹ. Điều chỉnh nét phác dựa trên cơ sở đậm – nhạt ở mẫu tượng do ánh sáng chiếu vào.

Bước 4. Vẽ đậm – nhạt

+ Nhận biết, phân loại 3 độ đậm – nhạt lớn: sáng, tối, trung gian, vẽ tương quan lớn trước; sau đó vẽ nhẹ từng lớp trên toàn bộ bài vẽ và tăng dần theo tương quan ánh sáng. Thông thường, chỗ sáng nhất của mẫu tương đương nền giấy trắng.

+ Khi bài vẽ đã có tương quan đậm – nhạt lớn, tiếp tục nghiên cứu các độ đậm – nhạt để tạo hiệu quả về chất, về không gian và đặc điểm của mẫu.

Bước 5. Hoàn chỉnh bài vẽ

+ Nhấn đậm thêm hoặc tẩy sáng nhằm tăng giảm đậm – nhạt của nét, đậm – nhạt của mảng, tạo chiều sâu cho không gian bài vẽ.

+ Kiểm tra hình, khối, đậm – nhạt làm rõ hơn đặc điểm của mẫu để hoàn thiện bài vẽ.

4. Phác hình chi tiết và điều chỉnh tỉ lệ

5. Vẽ đậm - nhạt

(4), (5) Nguồn: Nguyễn Diệu Linh

(Trang 25)

6. Hoàn thiện bài vë

GHI NHỚ

1. Quan sát mẫu và chọn góc vẽ: Quan sát mẫu về: cấu trúc, đặc điểm, hình dáng của tượng chân dung; ước lượng tỉ lệ, đậm – nhạt; chọn góc vẽ dễ quan sát, có ánh sáng đầy đủ.

2. Sắp xếp bố cục hình vẽ trên giấy: Sắp xếp bố cục hình vẽ trên giấy sao cho cân đối, thuận mắt.

3. Vẽ hình: Vẽ phác hình lớn, vẽ đường trục mặt, đường hướng của tượng chân dung.

4. Vẽ đậm – nhạt, hoàn chỉnh bài vẽ: Vẽ đậm – nhạt khái quát, vẽ đậm – nhạt chi tiết, thể hiện được chất cảm, đặc điểm của tượng chân dung.

Lưu ý: Ở mỗi mảng đậm – nhạt đều có sự chuyển biến linh hoạt do sự tác động của ánh sáng trực tiếp hoặc ánh sáng phản quang. Khi quan sát mẫu, cần nheo một bên mắt để xác định vị trí nguồn sáng.

(6) Nguồn: Nguyễn Diệu Linh

(Trang 26)

Thực hiện vẽ tượng chân dung bằng chất liệu chì.

– Yêu cầu:

+ Lựa chọn một góc nhìn phù hợp để vẽ.

+ Thể hiện bài vẽ bằng chất liệu chì.

– Dụng cụ: giấy vẽ hình hoạ khỗ A3, chì, tẩy, que đo, dây dọi, bảng, kẹp sắt, băng dính,...