Trang 95
Trình bày ý kiến đánh giá, bình luận một vấn đề xã hội
Yêu cầu
• Nêu được vấn đề xã hội cần đánh giá, bình luận.
• Làm rõ được bản chất và vai trò của vấn đề trong đời sống xã hội.
• Trình bày được ý kiến đánh giá, bình luận của cá nhân về vấn đề; biết phân tích, đánh giá ý kiến của người khác.
• Rút ra được ý nghĩa của việc đánh giá, bình luận về vấn đề.
• Thể hiện sự tôn trọng ý kiến, quan điểm của người khác đối với vấn đề bàn luận.
Chuẩn bị nói
Lựa chọn đề tài
Khi lựa chọn đề tài cho bài nói, bạn có thể tham khảo những vấn đề đã được gợi ý ở phần Viết hoặc các vấn đề sau:
– Phải chăng việc thể hiện trách nhiệm đối với cộng đồng sẽ mâu thuẫn với quyền của cá nhân? - Lớp trẻ với vấn đề hiến máu nhân đạo.
– Quan niệm về du học thế nào cho đúng?
– Học đại học có phải là con đường duy nhất để kiến tạo tương lai?
Trang 96
Tìm ý và sắp xếp ý
Nếu chọn vấn đề đã giải quyết ở phần Viết, cần xem lại dàn ý đã lập, đối chiếu với nội dung bài nói để xác định hệ thống ý. Ghi lại theo kiểu gạch đầu dòng hoặc đánh số thứ tự các ý để xây dựng dàn ý cho bài nói.
Nếu chọn vấn đề khác, cần nghiên cứu kĩ đề tài, nhận thức đúng bản chất của vấn đề, các nội dung cụ thể cần đánh giá, bình luận. Có thể nêu một số câu hỏi, suy nghĩ tự trả lời để tìm ý:
– Vấn đề xã hội này có đáng quan tâm không? Vì sao?
– Bản chất của vấn đề là gì? Vấn đề có những khía cạnh nào? Liên quan đến những mặt nào của đời sống xã hội?
– Vấn đề có tính chất tích cực hay tiêu cực? Đáng cổ vũ hay đáng phê phán? Có những ý kiến trái chiều nào về vấn đề này?
– Việc quan tâm đánh giá, bình luận về vấn đề có ý nghĩa gì đối với đời sống của cá nhân và cộng đồng?
Sau khi tìm được các ý, cần sắp xếp lại theo trật tự hợp lí, gắn với các phần Mở đầu, Triển khai, Kết luận của bài nói.
Thực hành nói
Bám sát dàn ý đã chuẩn bị để thực hiện bài nói một cách bình tĩnh, tự tin, chủ động tăng cường tương tác với người nghe, đảm bảo đúng thời gian quy định.
– Mở đầu: Nêu vấn đề xã hội cần đánh giá, bình luận.
– Triển khai:
+ Phân tích, diễn giải để làm rõ bản chất vấn đề.
+ Nêu rõ ràng, cụ thể ý kiến đánh giá của bản thân về vấn đề (có lí lẽ và bằng chứng cụ thể).
+ Đối thoại với những ý kiến khác biệt để củng cố quan điểm của mình về vấn đề.
– Kết luận: Nêu ý nghĩa của việc đánh giá, bình luận về vấn đề.
Lưu ý: Điều chỉnh giọng nói phù hợp, kết hợp giữa lời nói và các phương tiện phi ngôn ngữ; sử dụng PowerPoint (nếu có) và các phương tiện kĩ thuật hỗ trợ khác.
Trao đổi
| Người nói | Người nghe |
| – Nắm bắt được những thắc mắc của người nghe để giải đáp thoả đáng; tiếp thu ý kiến của người nghe để có những điều chỉnh cần thiết. – Khẳng định lại những quan điểm mà bản thân cho là có đầy đủ cơ sở. | – Chủ động nêu ý kiến thảo luận (thắc mắc cần được giải đáp; cách hiểu khác về bản chất vấn đề; quan điểm khác với người nói trong đánh giá, bình luận về vấn đề;...). – Ý kiến thảo luận của người nghe cần hướng vào cả hai khía cạnh: nội dung và cách thức trình bày của người nói. |
Trang 97
Việc tự đánh giá và đánh giá về bài nói có thể được thực hiện theo nội dung gợi ý ở bảng sau:
| STT | Nội dung đánh giá | Kết quả | |
| Đạt | Chưa đạt | ||
| 1 | Chọn được vấn đề thu hút được sự quan tâm của xã hội để nêu ý kiến. | ||
| 2 | Ý kiến đánh giá, bình luận về vấn đề được trình bày mạch lạc, rõ ràng. | ||
| 3 | Trình bày đúng bản chất của vấn đề. | ||
| 4 | Kết hợp được phương tiện ngôn ngữ và phương tiện phi ngôn ngữ khi trình bày, sử dụng có hiệu quả các phương tiện công nghệ hỗ trợ (nếu có). | ||
| 5 | Ý kiến đánh giá, bình luận về vấn đề được trình bày mạch lạc, rõ ràng. | ||
| 6 | Trình bày đúng bản chất của vấn đề. | ||
| 7 | Thể hiện bài nói một cách chủ động, tự tin, tạo hứng thú cho người nghe; làm chủ thời gian; duy trì tương tác với người nghe. | ||
