Chuyên đề học tập Lịch Sử 11 - V: Một Số Danh Nhân Trong Lĩnh Vực Khoa Học - Công Nghệ Và Giáo Dục – Đào Tạo | Kết Nối Tri Thức Với Cuộc Sống

Hình 15. Tượng đại danh y Tuệ Tĩnh 

Tuệ Tĩnh (khoảng năm 1330 – ?) là danh y đặt nền móng cho nền y học cổ truyền Việt Nam.

Tuệ Tĩnh tên thật là Nguyễn Bá Tĩnh, sinh ra và lớn lên trong một gia đình nông dân nghèo tại huyện Cẩm Giàng, tỉnh Hải Dương.

Tuệ Tĩnh thi đỗ Đệ nhị giáp Tiến sĩ (tức Hoàng giáp), nhưng không ra làm quan mà đi tu tại chùa và lấy pháp danh là Tuệ Tĩnh. Ông chuyên tâm nghiên cứu y học cổ truyền, làm thuốc chữa bệnh cứu người, sưu tầm kinh nghiệm chữa bệnh cũng như truyền nghề cho các học trò. 

Tuệ Tĩnh còn tổ chức cơ sở chữa bệnh trong nhà chùa và đồng thời dạy cách chữa bệnh cho các tầng lớp nhân dân. Với phương châm "Nam dược trị Nam nhân" (thuốc nam dùng chữa bệnh cho người Nam), ông đã dạy nhân dân cách trồng cây thuốc nam để tự chữa bệnh. Đồng thời, ông cũng hướng dẫn các cách chăm sóc sức khoẻ, phương pháp vệ sinh phòng tránh bệnh tật.

Tuệ Tĩnh còn tập hợp những bài thuốc chữa bệnh cho gia súc, góp phần đặt cơ sở cho ngành thú y Việt Nam.

?

Theo em, vì sao Tuệ Tĩnh được coi là “Ông tổ” nghề thuốc nam?

Lê Quý Đôn (1726 – 1784) là nhà bác học có nhiều đóng góp to lớn trên các lĩnh vực văn hoá, giáo dục và khoa học của Việt Nam.

Lê Quý Đôn quê ở huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình, là con Tiến sĩ Lê Phú Thứ, một danh thần của triều vua Lê – chúa Trịnh. Từ nhỏ, ông nổi tiếng thông minh, trí nhớ tốt, lại rất chăm chỉ học hành.

Năm 14 tuổi, Lê Quý Đôn đã học xong toàn bộ sách kinh, sử của Nho giáo. Ông từng đỗ đầu kì thi Hương, thi Hội và thi Đình.

Sau khi đỗ đạt, ông giữ nhiều chức vụ quan trọng của triều Lê – Trịnh, từng được cử làm Phó sứ trong phái đoàn sứ thần sang nhà Thanh năm 1760. Khi làm quan, ông nhiều lần dâng sớ xin triều đình nghiêm trị tình trạng quan lại tham nhũng, lạm dụng quyền hành ức hiếp dân chúng.

Hình 16. Tượng nhà bác học Lê Quý Đôn (Thái Bình)

?

1. Vì sao các nhà sử học đánh giá Lê Quý Đôn là nhà bác học uyên thâm nhất của Việt Nam trong thế kỉ XVII?

2. Nêu nhận xét của em về những đóng góp chính của Lê Quý Đôn đối với lịch sử khoa học, văn hoá, giáo dục của dân tộc.

1. Theo em, vì sao khi giảng dạy và học tập lịch sử cần tìm hiểu về cuộc đời, sự nghiệp và những đóng góp chính của các danh nhân?

2. Sử dụng tư liệu về các danh nhân đã học ở trong bài, lập bảng tóm tắt những đóng góp của họ đối với lịch sử dân tộc.

3. Sưu tầm tư liệu từ sách, báo và internet để xây dựng bài giới thiệu (khoảng 300 chữ) về một danh nhân mà em ấn tượng nhất.

4. Tìm hiểu các hoạt động tôn vinh một số danh nhân tiêu biểu ở địa phương em (tỉnh/huyện) sinh sống và chia sẻ với bạn.