(Trang 5)
Mở đầu
Bước sang thế kỉ XXI, nhân loại đang phải đối mặt với một trong những thách thức lớn là sự biến đổi khi hậu toàn cầu. Biến đổi khi hậu đã có những tác động sâu sắc, mạnh mẽ đến mọi hoạt động sản xuất, đời sống của con người; môi trường tự nhiên, kinh tế – xã hội của mọi châu lục, mọi quốc gia trên Trái Đất. Biến đổi khí hậu là gì? Em có thể làm gì để góp phần ứng phó với biến đổi khí hậu?
1. Khái niệm
Biến đổi khí hậu là sự thay đổi của khí hậu trong một khoảng thời gian dài do tác động của các điều kiện tự nhiên và hoạt động của con người, biểu hiện bởi sự nóng lên toàn cầu, mực nước biển dâng và gia tăng các hiện tượng khí tượng. thuỷ văn cực đoan.
? Đọc thông tin mục 1, hãy trình bày khái niệm biến đổi khí hậu.
2. Biểu hiện
a) Tăng nhiệt độ
Nhiệt độ trung bình toàn cầu tăng khoảng 1°C trong giai đoạn 1901 – 2020; trong đó, có chiều hướng tăng nhanh đáng kể từ giữa thế kỉ XX với mức tăng khoảng 0,12°C/ thập kỉ trong giai đoạn 1951-2020.
Nhiệt độ có xu thế tăng nhanh hơn ở các vùng vĩ độ cao và các vùng nằm sâu trong lục địa.
Hình 1. Xu thế biến đồi của nhiệt độ trung bình bề mặt Trái Đất từ năm 1951 đến năm 2020
15,0
14,5
14,0
13,5
1951
1960
1970
1980
1990
2000
2010
2020 Năm
Nhiệt độ trung bình bề mặt Trái Đất (°C)
Dao động nhiệt độ
Đường xu thế
(Trang 6)
b) Thay đổi lượng mưa
Lượng mưa có xu thế tăng ở phần lớn các khu vực trên toàn cầu trong giai đoạn 1901-2020. Trong đó, xu thế tăng rõ ràng nhất là ở các vùng vĩ độ trung bình và vĩ độ cao; ngược lại, có xu thế giàm ở nhiều khu vực nhiệt đới. Xu thế tăng/giảm của lượng mưa phản ánh rõ ràng hơn trong giai đoạn 1951 - 2020. Trong đó, xu thế tăng rõ nhất là ở các khu vực châu Mỹ, Tây Âu, Ô-xtrây-li-a; xu thế giàm rõ nhất ở các khu vực châu Phi và Trung Quốc.
Lượng mưa trên toàn cầu cũng có xu hướng tăng vào mùa mưa, giảm vào mùa khô, những đợt mưa rất lớn ngày càng nhiều hơn.
c) Gia tăng các hiện tượng khí tượng, thuỷ văn cực đoan
Các hiện tượng khí tượng, thuỷ văn cực đoan có xu thế diễn ra ngày càng nhiều với tần suất cao và cường độ lớn:
- Nhiều kỉ lục thời tiết và khi hậu cực đoan đã được xác lập trong vài thập kỉ qua.
- Số đợt nắng nóng có xu thế tăng trên quy mô toàn cầu.
- Các đợt hạn xảy ra ngày càng khắc nghiệt và kéo dài hơn.
- Số lượng cũng như cường độ của các cơn bão mạnh tăng lên.
d) Mực nước biển dâng
Giai đoạn 1951 – 2020, tốc độ tăng của mực nước biển trung bình toàn cầu là 2,2 mm/năm. Trong đó, giai đoạn 1993 – 2020, mực nước biển trung bình toàn cầu tăng 3,3 mm/năm. -
Số liệu tại các trạm quan trắc mực nước biển cho thấy, mực nước biển toàn cầu có xu thể tăng. Tuy nhiên sự gia tăng mực nước biển là không đồng nhất giữa các khu vực, cá biệt tại một số trạm mực nước biển có xu thế giảm.
Mực nước biển trung bình toàn cầu so với năm 1950 (mm)
Hình 2. Xu thế biến đổi mực nước biển trung bình toàn cầu so với năm 1950
200
150
100
12,2 mm/năm
50
0
1951
1960
1970
1980
1990
2000
2010
2020
năm
Dao động mực nước biển
Đường xu thế
? Đọc thông tin và các biểu đồ trong mục 2, hãy trình bày các biểu hiện của biến đổi khí hậu toàn cầu.
