Yêu cầu cần đạt
• Mô tả được cấu tạo và hoạt động của mạch điện thắp sáng gồm: nguồn điện, công tắc và bóng đèn.
• Giải thích được lí do sử dụng vật dẫn diện, vật cách điện trong một số đồ vật tình huống thường gặp.
• Đề xuất được cách làm thí nghiệm để xác định vật dẫn điện, vật cách điện.
Hoạt động mở đầu
| Bên trong đèn pin có những bộ phận nào? Vì sao bóng đèn pin phát sáng? |
1. Mạch điện thắp sáng đơn giản
Cấu tạo bên trong đèn pin được mô tả như hình 10. Pin là nguồn điện, mỗi pin (hình 10) có một cục dương (+) về một cực âm (-). Dây dẫn điện nối bóng đèn, công tắc với pin. Khi bật đèn (bật công tắc), pin cung cấp năng lượng làm cho bóng đèn phát sáng. Các mũi tên chỉ chiều dòng điện chạy trong mạch điện ở đèn pin.
a) Cực dương; Cực âm
b) Bóng đèn; Công tắc; Pin; Dây dẫn điện
Hình 1
Hoạt động khám phá
Từ các dụng cụ ở hình 2, mắc được mạch điện thắp sáng đơn giản như hình 3. Hãy:
- Chỉ ra điểm khác nhau của hai mạch điện hình 3a và 3b.
- Chỉ trên hình 3a và 3b, mô tả cấu tạo, hoạt động của mạch điện thắp sáng.
a) Pin gắn trên đế; b) Bóng đèn gắn trên đế
c) Dây dẫn điện; d) Khóa K (công tắc)
Hình 2
Hình 3
Hoạt động luyện tập, vận dụng
1. Vì sao đèn sáng ở mạch điện hình 3a, đèn không sáng ở mạch điện hình 3b? Làm thế nào để đèn sáng?
2. Vì sao đèn ở hình 4 không sáng?
Hình 4
3. Nếu em bật đèn pin nhưng đèn không sáng, hãy chỉ ra các là do có thể làm đèn không sáng và cách khắc phục để đèn sáng.
4. Lấy ví dụ về mạch điện thắp sáng đơn giản trong cuộc sống.
2. Vật dẫn điện và vật cách điện
- Vật cho dòng điện chạy qua gọi là vật dẫn điện.
- Vật không cho dòng điện chạy qua gọi là vật cách điện.
Hoạt động khám phá
1. Lắp vào mạch điện hình 3b nơi côi kẹp dây điện như hình 5. Dùng hai kẹp dây điện kẹp vào hai đầu miếng bìa (hình 6) và đóng khóa K thì đèn sáng hay không sáng? Miếng bảo là vật dẫn điện hay vật cách điện?
Hình 5
Hình 6
2. Thí nghiệm tìm hiểu vật dẫn điện và vật cách điện. Làm thế nào để biết trong các vật làm từ đồng, nhựa, sắt, da, thiếc, cao su, thuỷ tinh... vật nào dẫn điện và vật nào cách điện?
- Đề xuất cách làm thí nghiệm,
- Thực hiện thí nghiệm.
- Từ kết quả thí nghiệm rút ra kết luận vật nào dẫn điện, vật nào cách điện,
3. Tìm hiểu mạch điện hình 3 (trang 35), chỉ ra những bộ phận làm bằng vật cần điện, với cách điện.
Hoạt động luyện tập, vận dụng
Quan sát hình 7.
- Chỉ ra những bộ phận làm bằng vật dẫn điện, vật cách điện ở mỗi đồ dùng.
- Vì sao lại sử dụng vật dẫn điện hoặc với cách diện ở mỗi bộ phận đó?
Hình 7
Em đã học
- Mạch điện thắp sáng đơn giản gồm: nguồn điện, bóng đèn, dây dẫn điện và công tắc.
- Dây dẫn điện nối bóng đèn, công tắc với cực dương và cực âm của pin tạo thành mạch điện thắp sáng. Khi đóng công tắc, dòng điện qua bóng đèn làm đèn sáng (mạch kín). Khi mở công tắc (mạch hở) dòng điện không qua bóng đèn, đèn không sáng.
- Vật làm bằng sắt, thép, đồng, thiếc, bạc, vàng, chì,... cho dòng điện chạy qua là những vật dẫn điện. Vật làm bằng sứ, nhựa, gỗ, cao su, thuỷ tinh,... không cho dòng điện chạy qua là những vật cách điện.
Em có thể
Làm một bông hoa có nhị hoa được thấp sáng từ đèn pin nhỏ và giấy màu.
Em có biết?
Bình thường không khí cách điện. Nhưng khi xảy ra hiện tượng sấm sét thì không khí chỗ đó trở thành dẫn điện. Những tia chớp là hình ảnh dòng điện trong không khí lúc này (hình 8).
Hình 8. Tia chớp
