Sinh học 10 - Bài 18: Thực hành: Làm và quan sát tiêu bản quá trình nguyên phân và giảm phân | Kết Nối Tri Thức Với Cuộc Sống

– Rễ cây (hành tây, hành ta, tỏi, lay ơn, khoai môn).

– Châu chấu lúa (Oxya chinensis): con đực (H 18.1).

– Tuỳ điều kiện, có thể chọn mẫu vật khác dễ kiếm, dễ làm, dễ quan sát NST như hoa hành,...

Hình 18.1. Châu chấu lúa (Oxya chinensis) (con đực nhỏ phía trên, con cái lớn phía dưới)

Bước 1: Cố định mẫu

– Cắt các đầu rễ hành (khoảng 5 mm từ đầu rễ).

– Ngâm đầu rễ hành trong dung dịch cố định carnoy ít nhất 24 giờ.

Bước 2: Nhuộm mẫu vật

– Dùng panh gắp đầu rễ hành sang ống nghiệm đựng thuốc nhuộm acetocarmine 2%.

– Đun nóng nhẹ (không đun sôi) ống nghiệm chứa rễ hành cùng thuốc nhuộm khoảng 5 – 8 phút.

Bước 4: Quan sát tiêu bản

– Đặt lam kính lên kính hiển vi và quan sát tiêu bản, ở vật kính 10× để tìm vùng rễ có nhiều tế bào đang phân chia.

– Quan sát tiêu bản ở vật kính 40× để nhận dạng tế bào tại các kì khác nhau của nguyên phân.

– Quan sát, nhận biết và vẽ các kì của nguyên phân vào vở.

Bước 3: Làm tiêu bản

– Dùng panh gắp một đầu rễ hành đặt lên giữa lam kính.

– Dùng dao mổ hoặc dao lam cắt lấy một phần rễ (ở vị trí cách đầu chóp rễ khoảng 3 mm – vị trí có nhiều tế bào phân chia).

– Nhỏ một giọt nước cất lên đầu rễ rồi đậy lamen. Đặt làm kính lên lớp giấy thấm, đặt vài tờ giấy thấm lên trên lamen.

– Một tay giữ một cạnh của lamen, tay kia dùng đầu bút chì hoặc chuôi gỗ của kim mổ gõ nhẹ rồi ép nhẹ lên lamen để dàn mỏng tế bào.

Bước 1: Mổ châu chấu

– Cắt bỏ cánh, mổ bụng từ phía lưng.

– Dùng kim mổ/panh gắp các ống sinh tinh (các ống trắng đục) sang đĩa Petri chứa dung dịch nhược trương KCI.

– Loại bỏ các phần mỡ màu vàng bám xung quanh các ống sinh tinh.

Bước 2: Cố định mẫu

Chuyển các ống sinh tinh vào ống nghiệm hoặc lọ đựng dung dịch cố định carnoy và ngâm trong khoảng 24 giờ.

Bước 4: Quan sát tiêu bản

– Quan sát tiêu bản (cách quan sát tương tự như nguyên phân).

– Nhận biết và vẽ các kì của giảm phân vào vở.

Bước 3: Làm tiêu bản

– Dùng panh gắp một đoạn ống sinh tinh từ dung dịch cố định, đặt lên giữa lam kính.

– Nhỏ lên đó một giọt thuốc nhuộm acetocarmine 2% và một giọt glacial acetic acid để làm mềm mô rồi đậy lamen.

– Đặt lam kính lên lớp giấy thấm, đặt vài tờ giấy thấm lên trên lamen.

– Một tay giữ một cạnh của lamen, tay kia dùng đầu bút chì hoặc chuôi gỗ của kim mổ gõ nhẹ rồi ép nhẹ lên lamen để dàn mỏng tế bào.

BÁO CÁO THỰC HÀNH

1. Mục đích

2. Cách tiến hành

3. Kết quả

a) Báo cáo kết quả làm và quan sát tiêu bản quá trình nguyên phân.

b) Báo cáo kết quả làm và quan sát tiêu bản quá trình giảm phân.

4. Giải thích và kết luận

5. Trả lời câu hỏi:

a) Mục đích của bước nhuộm mẫu vật trong quy trình làm tiêu bản quá trình nguyên phân và giảm phân của tế bào là gì?

b) Giải thích vì sao ở bước nhuộm mẫu vật trong quy trình làm tiêu bản quá trình nguyên phân của tế bào lại cần phải đun nóng nhẹ ống nghiệm chứa rễ hành cùng thuốc nhuộm mà không được đun sôi?

c) Vì sao trong quy trình làm tiêu bản quá trình giảm phân của tế bào cần phải ngâm ống sinh tinh của châu chấu trong dung dịch nhược trương KCI và loại bỏ các phần mỡ bám xung quanh các ống sinh tinh?