(Trang 72)
Yêu cầu cần đạt đối với học sinh:
• Nêu được kĩ thuật mang, vác trang bị, kĩ thuật thở, vận động trong quá trình chạy vũ trang;
• Thực hiện được động tác chạy vũ trang và vận dụng được kĩ thuật chạy vũ trang trong thực hành kĩ, chiến thuật cá nhân và vận động trong chiến đấu.
MỞ ĐẦU
Em hãy quan sát hình 9.1 và cho biết: Chạy vũ trang có những điểm khác gì so với chạy thông thường?
|
Chạy vũ trang (a) |
Chạy việt dã (b) |
Hình 9.1
KHÁM PHÁ
I. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CHẠY VŨ TRANG
1. Đặc điểm chạy vũ trang
– Chạy vũ trang là một môn vận động nặng, tiêu hao nhiều năng lượng, động tác chạy hơi gò bó vì mang vác vũ khí, trang bị.
– Chạy vũ trang có mang, vác vũ khí trang bị nên bước chạy ngắn hơn và tốc độ chạy chậm hơn so với chạy thông thường.
– Chạy vũ trang có thể được tiến hành trong những điều kiện và địa hình khác nhau như chạy trên đường bằng, lên dốc, xuống dốc; chạy trong rừng, trên đường mấp mô, lầy lội; có thể có những khúc cua theo nhiều hướng,...
2. Cách mang trang bị, vũ khí
a) Cách mang đeo trang bị
Trước khi chạy, phải chuẩn bị chu đáo: quần, áo, mũ, giày và những vật mang theo phải mang đeo gọn gàng, chắc chắn, không để va đập vào người và bị rơi trong khi chạy.
Chú ý: Khi buộc trang bị không nên thắt quá chặt làm máu khó lưu thông và hạn chế các cử động trong khi chạy.
(Trang 73)
b) Cách mang súng
Cách 1: Vác súng trên vai
Tay nắm lấy nòng súng (cách đầu ngắm 10−15 cm), đặt súng nằm trên vai (Hình 9.2).
Cách 2: Đeo súng (dưới nách)
Khoác dây súng lên vai, súng nằm ngang tầm dưới nách (cao hơn xương hông), mũi súng hướng về phía trước. Tay ở phía vai đeo súng co lên, bàn tay nắm nòng súng để súng chắc chắn trong khi chạy (Hình 9.3).
Chú ý: Trong cả hai cách trên, khi muốn đổi vai cần quan sát xung quanh, đề phòng va súng vào đồng đội.
Hình 9.2. Động tác vác súng
Hình 9.3. Động tác đeo súng (dưới nách)
| ? Tại sao khi chạy vũ trang, phải mang đeo trang bị gọn gàng, chắc chắn? |
3. Kĩ thuật thở
Thở trong chạy vũ trang hết sức quan trọng, vì vậy, người chạy phải chủ động ngay từ đầu. Nếu thở nông và không đúng nhịp dẫn tới hiện tượng mệt mỏi, thành tích sẽ bị kém trong khi chạy.
Trong khi chạy, hít vào bằng mũi thật nhanh, mạnh và sâu; khi thở ra bằng miệng thì chậm và từ từ. Khi muốn tăng tốc độ, cần phải tăng nhịp thở và phối hợp tốt kĩ thuật hít vào, thở ra.
Nhịp thở tùy thuộc vào từng người tập và tốc độ chạy. Thường chạy kết hợp với thở sâu theo nhịp 2/2 hoặc 3/3 (hít vào 2 nhịp bằng mũi, thở ra 2 nhịp bằng miệng hoặc hít vào 3 nhịp bằng mũi, thở ra 3 nhịp bằng miệng).
Khi chạy vũ trang, người chạy thường gặp hiện tượng cực điểm, đó là biểu hiện tức thở, tay cứng đờ tưởng như không thể tiếp tục chạy. Khi gặp hiện tượng này, người chạy cần có nghị lực để vượt qua, có thể giảm tốc độ, đồng thời tích cực thở sâu, cảm giác dễ chịu sẽ trở lại.
(Trang 74)
II. KĨ THUẬT CHẠY VŨ TRANG
1. Các giai đoạn chạy vũ trang
a) Giai đoạn xuất phát
Khi có lệnh "Vào vị trí", người tập đến vạch xuất phát, chân thuận đứng sát vạch xuất phát, khớp gối hơi chùng, trọng lượng dồn đều vào hai chân, thân trên hơi ngả về trước, thở đều, tập trung nghe lệnh của giáo viên (Hình 9.4).
Khi có lệnh "Sẵn sàng", hai đầu gối chùng thấp hơn, trọng tâm thân người dồn vào chân trước, hai gót chân kiễng, mắt nhìn về phía trước (Hình 9.5).
Khi có lệnh "Chạy", kết hợp sức bật của hai chân và toàn thân, nhanh chóng rời khỏi vạch xuất phát (Hình 9.6).
|
Hình 9.4. Tư thế khi vào vị trí xuất phát |
Hình 9.5. Tư thế khi có lệnh "Sẵn sàng" |
Hình 9.6. Tư thế khi rời khỏi vạch xuất phát |
| ? Em hãy thực hiện kĩ thuật xuất phát theo hướng dẫn của giáo viên. |
b) Giai đoạn chạy sau xuất phát
Những bước đầu tiên, thân người lao về trước với góc độ lớn (Hình 9.7a), sau đó giảm dần, đầu giữ thẳng, mắt nhìn về trước (Hình 9.7b) và chuyển sang chạy thoải mái ở giai đoạn chạy giữa quãng.
 |  |
Hình 9.7. Tư thế ở những bước chạy đầu tiên
(Trang 75)
c) Giai đoạn chạy giữa quãng
Thực hiện chạy giữa quãng với độ dài và tần số bước chân tương đối đều. Khi đạp sau cần phối hợp hoạt động của các nhóm cơ đùi, cẳng chân, bàn chân để đảm bảo chân sau được duỗi thẳng hoàn toàn, đùi của chân lăng thoải mái đưa về trước và kết thúc cùng lúc đạp sau.
Kết thúc đạp sau, chân đạp duỗi thẳng hoàn toàn, đùi của chân đạp song song với cẳng chân lăng, đồng thời chân lăng bắt đầu hạ xuống, cẳng chân hơi đưa về trước và chạm đất bằng mũi bàn chân, động tác đánh tay nhịp nhàng với bước chân, góc độ khuỷu tay khoảng 90°, các ngón tay nắm hờ (Hình 9.8).
Hình 9.8. Kĩ thuật kết thúc đạp sau trong khi chạy
| ? Thực hiện kĩ thuật chạy giữa quãng theo hướng dẫn của giáo viên. |
d) Giai đoạn chạy về đích
Khi gần về đích, người tập phải phát huy hết tốc độ để chạm dây đích. Người tập đánh đích bằng ngực (Hình 9.9) hoặc bằng vai (Hình 9.10). Khi qua đích, không dừng lại đột ngột mà phải chạy chậm dần rồi đi bộ, thả lỏng cơ thể để cơ thể dần trở về trạng thái bình thường.
|
Hình 9.9. Kĩ thuật đánh đích bằng ngực |
Hình 9.10. Kĩ thuật đánh đích bằng vai |
| ? Theo em, khi gần về đích, người chạy phải chú ý những điểm gì? |
2. Vận dụng kĩ thuật chạy vũ trang ở một số địa hình
a) Chạy lên dốc
Khi cách dốc 10−15 m, người chạy tăng dần tốc độ để lấy đà, thân người ngả về trước, tuỳ theo độ dốc của đường chạy mà ngả thân người nhiều hay ít, tiếp đất
(Trang 76)
bằng nửa bàn chân trước, chạy bước ngắn, đầu gối nhấc cao hơn khi chạy ở địa hình bằng phẳng (Hình 9.11).
Hình 9.11. Kĩ thuật chạy lên dốc
b) Chạy xuống dốc
Người hơi ngả ra sau, tuỳ theo độ dốc của đường chạy mà ngả thân người nhiều hay ít, tiếp đất bằng cả bàn chân, đầu gối nhấc thấp hơn khi chạy ở địa hình bằng phẳng, chạy bước dài với tốc độ vừa phải để đảm bảo an toàn (Hình 9.12).
Hình 9.12. Kĩ thuật chạy xuống dốc
c) Chạy trong rừng hoặc qua bụi rậm
Người chạy luôn chú ý quan sát mặt đường, đề phòng hầm hố bị lá cây che phủ hoặc cành cây gãy đâm vào gây chấn thương. Khi chạy qua bụi cây rậm rạp, người hơi khom, tay đưa ra trước để gạt cành cây tránh va đập vào mặt (Hình 9.13).
Hình 9.13. Kĩ thuật chạy qua bụi rậm
d) Chạy qua các đoạn đường trơn, trên cát hoặc đất xốp
Chạy qua các đoạn đường trơn: Người chạy phải luôn quan sát mặt đường, giảm tốc độ, thực hiện chạy bước ngắn, tiếp đất bằng cả bàn chân và tay đánh rộng để giữ thăng bằng (Hình 9.14).
|
Hình 9.14. Kĩ thuật chạy qua các đoạn đường trơn |
Hình 9.15. Kĩ thuật chạy trên cát |
(Trang 77)
Chạy trên cát hoặc đất xốp: Người chạy thực hiện chạy bước ngắn, thân ngả về phía trước, tiếp đất bằng nửa bàn chân trước (Hình 9.15).
| ? Em hãy thực hiện chạy vũ trang trên một số địa hình sau: lên dốc, xuống dốc; đoạn đường trơn, trên cát; qua bụi rậm theo hướng dẫn của giáo viên. |
3. Xử lí một số tình huống trong khi chạy vũ trang
| Tình huống | Dấu hiệu | Cách xử lí |
| Ngất | Người chạy dừng lại đột ngột, ngã xuống đường chạy, thường hồi tỉnh sau một thời gian. | Đưa vào nơi thoáng mát, đồng thời nới lỏng quần áo để máu lưu thông. Hô hấp nhân tạo, xoa bóp tim ngoài lồng ngực giúp nạn nhân tỉnh lại. Nếu nạn nhân bị nặng, phải đến cơ sở y tế gần nhất để xử lí. |
| Sốc nhiệt | Sốc nhiệt là tình trạng tăng thân nhiệt nghiêm trọng (kèm theo rối loạn hoạt động của các cơ quan như thần kinh, tuần hoàn, hô hấp). Người chạy bị mệt mỏi, hoa mắt chóng mặt, nhức đầu,... | – Đưa vào nơi thoáng mát, đồng thời nới lỏng quần áo để dễ thở. Sử dụng nước lạnh hoặc khăn ướt phủ lên toàn bộ cơ thể người bị sốc nhiệt. Có thể phun nước vào người, sử dụng quạt, dùng nước đá chườm lạnh. – Cho uống nước ngay nếu còn tỉnh và không nôn nhiều. Đồng thời phải gọi ngay xe cấp cứu và chuyển nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất. |
| Chuột rút | Là những cơn đau, co thắt mạnh cơ bắp chân, cơ đùi,... vùng bị chuột rút không thể vận động được. | Nghỉ ngơi, cố gắng hít thở sâu và thả lỏng bắp thịt đang bị co rút. Dùng ngón tay cái ấn mạnh vào vùng cảm thấy đau nhất, cơn đau sẽ dịu đi ngay sau đó. |
| Căng cơ | Người chạy có thể thấy đau cơ ở một số nơi như phía sau cẳng chân, đùi,... | Nghỉ ngơi để chân được thư giãn, sau đó mới tiếp tục luyện tập. |
| Bong gân | Người chạy bị đau nhức ở cổ chân, mắt cá chân bị bầm tím, sưng tấy, khó di chuyển. | Nghỉ ngơi, dùng băng thun băng ép phần khớp bị chấn thương để cố định khớp, giảm đau và giảm sưng, sau đó chườm lạnh bằng đá hoặc nước mát làm dịu cơn đau. |
(Trang 78)
III. ĐIỀU KIỆN, QUY TẮC, CÁCH TÍNH THÀNH TÍCH VÀ XỬ LÍ VI PHẠM
1. Điều kiện chạy vũ trang
Đường chạy: Tuỳ theo điều kiện thực tế khu vực học tập có thể chạy trên đường nhựa, đường bê tông hoặc đường đất,...
Cự li chạy (theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo)
Thời tiết thuận lợi, không quá nóng hoặc quá lạnh, bảo đảm an toàn cho học sinh.
Học sinh tham gia chạy có sức khoẻ tốt.
Có bộ phận y tế trường học sẵn sàng xử lí các tình huống khi học sinh tập chạy.
2. Quy tắc chạy vũ trang
Người chạy thực hiện đúng các quy tắc sau: Khi chuẩn bị chạy không được chạm vạch xuất phát; Không xuất phát khi có hiệu lệnh; Khi chạy không được gây trở ngại cho người khác, không chen ép, cản trở người chạy sau; Không được dìu, đỡ hoặc mang vác hộ vũ khí, trang bị của người khác trong khi chạy; Về đích phải dùng ngực hoặc vai để đánh đích.
3. Cách tính thành tích và xử lí các vi phạm quy tắc
– Cách tính thành tích: Theo quy định hiện hành của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
– Xử lí các vi phạm quy tắc:
+ Người chạy bị xoá thành tích nếu vi phạm các lỗi sau: Chạm chân vào vạch xuất phát khi vào vị trí, khi chuẩn bị chạy; xuất phát trước hiệu lệnh; có người mang, cầm hộ vũ khí, trang bị hoặc dìu đỡ trước khi về đích; chen lấn thô bạo, cố tình cản trở, làm ảnh hưởng đến thành tích của người khác trong quá trình chạy; chạy không hết cự li quy định; về đích thiếu súng.
+ Người chạy bị hạ thành tích bằng cách cộng thời gian nếu vi phạm các lỗi sau: Chạy sai đường; rơi trang bị trong khi chạy; về đích thiếu trang bị quy định; đánh đích không đúng quy tắc.
LUYỆN TẬP
Luyện tập chạy vũ trang
– Luyện tập cá nhân: Từng học sinh tự nghiên cứu nắm lấy cách mang đeo trang bị, kĩ thuật xuất phát, kĩ thuật chạy sau xuất phát, kĩ thuật chạy giữa quãng và về đích.
– Luyện tập theo đội hình lớp:
+ Bước 1. Tập phân đoạn: Kĩ thuật xuất phát, kĩ thuật chạy sau xuất phát, kĩ thuật chạy giữa quãng và về đích (cự li 60 – 80 m). Từng tổ vào thực hiện 1 – 2 lần.
+ Bước 2. Tập tổng hợp: Tập toàn bài: Sau khi thực hiện tốt các kĩ thuật đơn lẻ, chuyển sang tập liên kết toàn bài, thứ tự từ liên kết chậm đến liên hoàn toàn bộ kĩ thuật với tốc độ cao nhất (mỗi đợt tập 15 – 20 học sinh).
VẬN DỤNG
1. Em và các bạn hãy đăng kí tham gia các giải chạy do địa phương, nhà trường tổ chức.
2. Khi đang chơi thể thao, nếu gặp tình huống bị căng cơ, chuột rút thì em sẽ làm gì?
